Jasper Krabbé

Contact

Het parool/Opium/ArtMen

Rammelzee was anders; hij was zelf het kunstwerk
March 7 2012

Ik heb de in 2010 overleden graffitikunstenaar Rammelzee één keer ontmoet, begin jaren tachtig in Galerie Yaki Kornblit op de Willemsparkweg in Amsterdam. Dat maakte een diepe indruk op mij. Kornblit bracht als eerste New Yorkse kunstenaars als Dondi, Futura 2000, Quick en Rammelzee naar Nederland.

Het waren hoogtijdagen voor de graffiti. Keith Haring had zijn expositie in het Stedelijk Museum. Ik behoorde destijds tot de eerste lichting ‘graffitischrijvers’ in Nederland en dit waren onze helden. We hielden verhitte discussies over graffiti op doek. De grote vraag was natuurlijk of deze gasten niet hun streetcredibilty verloochenden.

Maar Rammelzee was anders. Hij was zélf het kunstwerk. Hij droeg vier zonnebrillen over een Tibetaanse muts en was omhangen met Afrikaans aandoende sieraden. Hij leek deels op de auto Kitt uit de serie Knightrider, deels op een futuristische samoerai met luipaardvellen om. En hij was gewapend. Met een speelgoedgeweer.

Rammelzee was ook rapper.Hij was te zien in Wildstyle, de beste film over hiphop, graffiti en breakdance, toen een nieuwe zwarte subcultuur. Hierin doet ‘Rammel’ een nasale freestyle rap, de ‘gangsta duck’ die later onder meer bands als The Beastie Boys en Cypress Hill sterk beïnvloedde.

Rammelzees graffitiwerk zou hem zijn hele bestaan als kunstenaar achtervolgen, ook in zijn schilderijen en objecten. Hij schreef er een manifest over: Gothic futurism. Daarin begon hij een symbolische oorlog tegen de standaardisering van het alfabet. Zoals monniken in de veertiende eeuw manuscripten verluchtigden met ornamenten, zo maakte Rammelzee een nieuw alfabet met ‘strijdbare’ letters voor de 21ste eeuw.

Hij bevrijdde de letter van de pagina en transformeerde ze tot collageachtige beelden van alles wat hij in New York op straat tegenkwam: teenslippers, zonnebrillen, zelfs luchtverfrissers.

Rammelzee mag dan dood zijn, zijn vrije geest leeft nog volop. Het Museum of Modern Art in New York eert hem nu met een expositie. Wie had dat gedacht toen hij dertig jaar geleden de stad onveilig maakte met zijn speelgoedgeweer?

LATEST BOOK
CLOSER TO YOU

Het parool
Zeeslagen waren voor hem even inspirerend als gedichten van Rilke
Ergens tussen het hoge en lage in
Op concept gebaseerde kunst stuit vaak op onbegrip
Uit een op hol geslagen machine popt steeds popcorn
Underage straatmeisjes in verwrongen poses
De tweeling is uit hout gesneden, kitsch maar ontroerend
En vintage Porsches, ook populair.
Een mix van carnaval en totale gekte
Het mooist is Tropenlicht om 7 uur s’ ochtends, ondragelijk mooi bijna
Net een illustratie uit een sciencefictionstrip. Maar dan wel uit 1570.
Een maanlandschap met cactussen, en door de wind schuingegroeide struiken
Zon, maan, tulband en een grimmig kijkende pompoen
Buiten en scheepswrak en een oude vuurtoren is er niets
Hij liep rond met rode kruiskoffertje-voor eigen gebruik
Bijna onvoorstelbaar dat zijn schilderijen zo shoqueerden
Brava voor de zacht sprekende Mevrouw Mu
Overal ladekasten met documenten van halfvergaan papier
“Vrijheid is een grote discipline,” zei Karel Appel ooit
Leg maar eens uit dat die gekleurde trap een sculptuur is
Een door de zon verkleurde luifel die landschap wordt
De mysterieuze toevoeging Prismalo deed de rest
Figuren die uit toevallige vlekken lijken op te doemen
Als je denkt dat je de betekenis vindt, grijp je toch weer mis
Opeens bloeien er zonnebloemen op het Museumplein
Op klaarlichte dag werd ze beroofd en doodgeschoten
Ruimte voor experiment en vernieuwing
Zijn foto’s raken aan alle aspecten van het leven
Alsof de kunstenaar iets te verbergen heeft
Een neushoorn die balletdanst op Die Zauberflote
Saint Laurent was pas 21 toen hij modehuis Dior overnam
"How can you hang on to a dream?"
Wie je bent geworden, wat had kunnen zijn...
Dat je iets van waarde vindt wat je eigenlijk niet zocht
Tracey’s leven zelf is haar werk
Antony als wraakengel, met een kreeft als huisdier
Demnig geeft ze alsnog het graf dat ze nooit hebben gehad
Ensor was overal: in de strandhuisjes en de stormachtige lucht
Hoge buizen met lichtstralen erachter, als vuurwerk
Het beeld laat zien hoe nietig de mens eigenlijk is
Zonder Gala was het surrealisme niet hetzelfde geweest
Een slagschip voor moderne kunst
Hij verbindt het mooiste met het lelijkste
Ook was er een volwassen man in walrussenpak
Hij raakte na zijn dood ten onrechte in de vergetelheid
Of hij viel dronken in slaap onder het biljart van De Kring
Derek de Lint als Mozes die de Rode Zee splijt
Het ‘Erbarme dich’ is een Russisch meisje zonder paspoort
Dagen achtereen voor Freud poseren was normaal
Ze heeft wat van een robot, maar wel een sympathieke robot
Brueghel spreekt Engels met een Amerikaans accent
Rammelzee was anders; hij was zelf het kunstwerk
Hij speelde een tango tergend traag en melancholisch
Opium
PAULINA OLOWSKA
STEDELIJK
LITERATURE & VISUAL ART
DUTCH MASTERS
KATHARINA GROSSE
IN AND OUT OF FASHION
WIT
ArtMen
BERLIN
GRONINGEN
ANTWERP
LONDON