Jasper Krabbé

Contact

Het parool/Opium/ArtMen

Op concept gebaseerde kunst stuit vaak op onbegrip
March 16 2013

Kan een idee alleen kunst zijn? Met die vraag worstel ik sinds ik de Britse conceptueel kunstenaar Roger Hiorns sprak in Londen.

Hiorns, een voorzichtige jongesachtige man met Justin Bieberlok en waterige blauwe oogjes werd beroemd met zijn installatie Seizure, waar hij middels een chemisch proces van kopersulfaat het gehele interieur van een arbeiderswoning in Londen overdekte met ultramarijn blauwe kristallen: maanlandschap ontmoet de grotta azzurra in Capri.

Het werd een bedevaartsoort voor hedendaagse kunst.

Uitzonderlijk want op alleen concept gebaseerde kunst stuit vaak op veel onbegrip. Het is veelal zonder op lijvig formaat geschreven uitleg moeilijk te begrijpen kunst die bedoeld lijkt om de culturele incrowd te pleasen. Behalve drie en een halve likkebaardende curator, museumdirecteur en criticus is het moeilijk te volgen. De arme nietsvermoedende kijker blijft vaak met lege handen achter, onbewust over het complot waar hij buiten wordt gehouden. En een complot is het.

De oervader van conceptkunst was natuurlijk Marcel Duchamp. Waarschijnlijk de eerste die ideëen bombardeerde tot kunst. Denk aan een reproductie van Mona Lisa met een snorretje erop. Of Fountain, een gewone pisbak die hij middels de signatuur “R. Mutt, 1917” tot kunst verklaarde. Daarmee gaf hij een totaal nieuwe gedachte aan een alledaags object. En schiep tegelijkertijd als eerste een nieuwe definitie van wat kunst kon zijn.

Conceptkunst heden ten dage heeft daar op voortgeborduurd. Soms met onbedoeld geestig effect. Zoals het kunstwerk dat uit kleeflijm bestond en te zien was op een kunstbeurs. De kunstenaar had in de hoek lijm op de grond gespoten. De bezoeker ‘voltooide’ het werk door er overheen te lopen. Veel uitleg van galeriehouder en begeleidende teksten ten spijt bleef over: een vuile vloer.

Maar Hiorns biedt hoop.

Nu wil hij graag een Boeing 747 begraven. De enige toegang tot het vliegtuig zou een een metersgroot gat in de grond zijn . Zodat het alleen in de verbeelding nog vliegen kan.

Misschien dat een idee op zich toch kunst kan zijn.

LATEST BOOK
CLOSER TO YOU

Het parool
Zeeslagen waren voor hem even inspirerend als gedichten van Rilke
Ergens tussen het hoge en lage in
Op concept gebaseerde kunst stuit vaak op onbegrip
Uit een op hol geslagen machine popt steeds popcorn
Underage straatmeisjes in verwrongen poses
De tweeling is uit hout gesneden, kitsch maar ontroerend
En vintage Porsches, ook populair.
Een mix van carnaval en totale gekte
Het mooist is Tropenlicht om 7 uur s’ ochtends, ondragelijk mooi bijna
Net een illustratie uit een sciencefictionstrip. Maar dan wel uit 1570.
Een maanlandschap met cactussen, en door de wind schuingegroeide struiken
Zon, maan, tulband en een grimmig kijkende pompoen
Buiten en scheepswrak en een oude vuurtoren is er niets
Hij liep rond met rode kruiskoffertje-voor eigen gebruik
Bijna onvoorstelbaar dat zijn schilderijen zo shoqueerden
Brava voor de zacht sprekende Mevrouw Mu
Overal ladekasten met documenten van halfvergaan papier
“Vrijheid is een grote discipline,” zei Karel Appel ooit
Leg maar eens uit dat die gekleurde trap een sculptuur is
Een door de zon verkleurde luifel die landschap wordt
De mysterieuze toevoeging Prismalo deed de rest
Figuren die uit toevallige vlekken lijken op te doemen
Als je denkt dat je de betekenis vindt, grijp je toch weer mis
Opeens bloeien er zonnebloemen op het Museumplein
Op klaarlichte dag werd ze beroofd en doodgeschoten
Ruimte voor experiment en vernieuwing
Zijn foto’s raken aan alle aspecten van het leven
Alsof de kunstenaar iets te verbergen heeft
Een neushoorn die balletdanst op Die Zauberflote
Saint Laurent was pas 21 toen hij modehuis Dior overnam
"How can you hang on to a dream?"
Wie je bent geworden, wat had kunnen zijn...
Dat je iets van waarde vindt wat je eigenlijk niet zocht
Tracey’s leven zelf is haar werk
Antony als wraakengel, met een kreeft als huisdier
Demnig geeft ze alsnog het graf dat ze nooit hebben gehad
Ensor was overal: in de strandhuisjes en de stormachtige lucht
Hoge buizen met lichtstralen erachter, als vuurwerk
Het beeld laat zien hoe nietig de mens eigenlijk is
Zonder Gala was het surrealisme niet hetzelfde geweest
Een slagschip voor moderne kunst
Hij verbindt het mooiste met het lelijkste
Ook was er een volwassen man in walrussenpak
Hij raakte na zijn dood ten onrechte in de vergetelheid
Of hij viel dronken in slaap onder het biljart van De Kring
Derek de Lint als Mozes die de Rode Zee splijt
Het ‘Erbarme dich’ is een Russisch meisje zonder paspoort
Dagen achtereen voor Freud poseren was normaal
Ze heeft wat van een robot, maar wel een sympathieke robot
Brueghel spreekt Engels met een Amerikaans accent
Rammelzee was anders; hij was zelf het kunstwerk
Hij speelde een tango tergend traag en melancholisch
Opium
PAULINA OLOWSKA
STEDELIJK
LITERATURE & VISUAL ART
DUTCH MASTERS
KATHARINA GROSSE
IN AND OUT OF FASHION
WIT
ArtMen
BERLIN
GRONINGEN
ANTWERP
LONDON